Het is nu vrijdagavond, 1 juli. Met uitzicht op taxiënde vliegtuigen op de luchthaven van Addis Ababa is het een mooi moment om de resultaten van de afgelopen week te delen met jullie. Eerder vandaag hebben we rond de lunchtafel de week geëvalueerd. Verwonderd zijn we, over de vele ontmoetingen, de contacten die op onze weg kwamen, de gesprekken met Berdien en Aberash. Dankbaar zijn we voor de leiding van de Heere die we deze week op verschillende momenten hebben ervaren. Hem zij de eer!

Vanuit het bestuur waren Eelco van Garderen, Peter Fahner en Leen Roeleveld aanwezig op deze reis. Daarnaast waren er vanuit de bouwcommissie ook Evan Kroon (ex-aannemer en vastgoedontwikkelaar) en Gerbrand van Middelkoop. Gerbrand heeft tientallen jaren ervaring in de ziekenhuislogistiek en in de technische systemen van ziekenhuizen. We hebben een week lang intensief met elkaar en met Berdien en Aberash opgetrokken. Na een lange periode van niet-reizen door corona en de politieke instabiliteit was dat ook echt nodig.

Op zaterdag zijn we meteen naar de medium clinic gegaan, de huidige clinic die door stichting Denbi is opgezet en wordt geëxploiteerd. We hebben kunnen constateren hoe druk het er was. De laatste weken gemiddeld meer dan 100 patiënten per dag. Dit wordt ook veroorzaakt door de goede reputatie, waardoor ook mensen van verder weg graag deze clinic bezoeken.

Meteen erna bezochten we het stuk land wat is toegewezen voor de bouw van het ziekenhuis. Dit stuk land is 1 hectare groot en (als rechthoek) gunstig gelegen aan de rand van het dorpje Denbi. Op het stuk land meteen ernaast is begin dit jaar een basisschool gebouwd. Bovendien heeft de gemeente het voornemen om een ontsluitingsweg aan te leggen, die meteen uitkomt naast de kliniek. Kortom, een zeer gunstige ligging.

Het was goed om op zondag de dienst bij te wonen in de internationale gemeente in Debre Zeit. Daarnaast hadden we alle gelegenheid om met initiatiefnemers Berdien en Aberash de contacten aan te halen.

Maandagmorgen vroeg vertrokken we naar het Soddo Christian Hospital (https://www.soddo.org/), ongeveer 7 uur rijden vanuit Debre Zeit. Dit is een Mission hospitaal wat is opgezet vanuit een duidelijke christelijke identiteit. Ook worden er Ethiopische chirurgen opgeleid. De vrouw die ons rondleidde bleek niet alleen alles van het hospitaal te weten, maar had bovendien jarenlang in het bestuur gezeten van de stichting die het Soddo hospitaal heeft opgezet. Bovendien was haar man een gepensioneerd ingenieur die betrokken was bij nieuwbouwprojecten. Met hen hebben we tijdens het diner een heel scala van onderwerpen besproken, variërend van de ervaring met architecten en bouwbedrijven, tot de investeringen en richtbedragen, tot fondsenwerving en identiteit. Wonderlijk hoe dit echtpaar heel veel vragen die we als bestuur hadden, uit eigen ervaring konden beantwoorden.

Na op dinsdag teruggereden te zijn, hebben we een architectenbureau bezocht en hadden we daarna een gesprek met een medewerker van de Oromio Health Office. Hij voelt zich betrokken bij het project en geeft advies over de procedures en werkwijze van dit Office. Waardevol om ook met de (semi-)overheid een goede relatie te onderhouden.

Woensdag hebben we opnieuw met twee architectenbureaus gesproken en hebben we het Nordic Hospital (https://www.nordicmedicalcentre.com/) bezocht. Dit ziekenhuis is het modernste ziekenhuis van Ethiopië, een typisch ziekenhuis voor expats en rijke Ethiopiërs. We wilden er rondkijken om te weten welk niveau van gezondheidszorg – als referentie aan de bovenkant – haalbaar is. Hoewel voor Ethiopische begrippen dus zeer vooruitstrevend, is het echt nog niet vergelijkbaar met een Nederlands ziekenhuis.

Donderdag zijn we vanuit Addis Ababa weer teruggereden naar Debre Zeit om daar het General Hospital te bezoeken. Dit is het overheidsziekenhuis waar patiënten naar worden doorverwezen vanuit de medium clinic. Het is het enige ziekenhuis in een gebied van miljoenen mensen en de zorg is dus volstrekt ontoereikend.

Vrijdag, de laatste dag in dit mooie land wat in het regenseizoen weer helemaal groen kleurt. Na een bezoek bij een aantal sponsorkinderen en de shop van Stichting Addis Alem, hadden we ’s middags ons laatste bezoek aan een architectenbureau in Addis Ababa. Na nog een laatste kopje echt Ethiopische koffie werden we weer afgezet bij het vliegveld. Dankbaar en vol indrukken.

De volgende zaken hebben we opgehaald en (een en andermaal) bevestigd gezien.

• Het stuk land wat is toegewezen is uitermate geschikt voor het bouwen van een ziekenhuis. Het is ruim en biedt veel mogelijkheden om gefaseerd te bouwen (waarbij bijvoorbeeld ‘vleugels’ later worden aangebouwd).
• We zijn bevestigd in de overtuiging dat een gefaseerde aanpak heel verstandig is. Om meerdere redenen. Wel is daarbij het uitgangspunt dat in het ontwerp vanaf het begin al rekening wordt gehouden met volgende fasen.
• In de gesprekken met architecten en andere deskundigen hebben we veel informatie gehad over referentieprojecten en normbedragen. Hoewel de prijzen momenteel hard stijgen, is er wel een duidelijke lijn te ontdekken in de hoogte van de bedragen per gebouwde vierkante meter. Als we van deze bedragen uitgaan, betekent dit een lagere investering voor de bouwkosten dan waar we aanvankelijk van uitgingen.
• De gesprekken met de architecten hebben ons ook gesterkt in de overtuiging dat we de functionele eisen weliswaar met Nederlandse expertise vaststellen, maar in de (technische) uitwerking van het Programma van Eisen al een lokale architect moeten betrekken. Alle architecten die we hebben gesproken hebben (ruime) ervaring met het opzetten van ziekenhuizen en kunnen de vertaalslag maken en voorkomen dat we vanuit Nederland onjuiste aannames doen.
• We hebben teruggehoord hoe belangrijk het is om ook in bouwstijl en inrichting aansluiting te zoeken bij de directe lokale omgeving. Het ziekenhuis moet iets zijn van Ethiopië zelf, waarvoor lokaal ook ownership wordt gevoeld en genomen.

Al met al willen we komende weken de verworven inzichten verder verwerken. Zowel naar de bouwtechnische kant als naar de financiële sponsoring- en investeringskant. We houden u en jou op de hoogte.